Aan de ene kant wil je heel succesvol zijn. Wil je een bepaalde positie of omzet bereiken, maar het kan ook zijn dat je vooral voldoening wilt voelen of impact hebben. Succes is het bereiken van die doelen die voor jou belangrijk zijn en je voldoening en vervulling geven.
Aan de andere kant kan succes je ook angst aanjagen. Voelt succes hebben als een spagaat: aan de ene kant wil je het dolgraag, aan de andere kant jaagt het je angst aan.
Die angst voor succes kan invloed hebben op je denken, voelen en doen waardoor je niet je volledige potentieel kunt bereiken, wat leidt tot verlies van talent in organisaties. Hoe werkt dit precies?
In dit artikel gaan we dieper in op de symptomen van de angst voor succes. Hoe herken je het? Waarom voel je deze tweestrijd? Wat zijn de verschillende oorzaken en vooral: wat je kunt doen om deze angst voor succes te overwinnen? Welke interessante wetenschappelijke onderzoeken kunnen antwoord geven op deze vragen?
Inhoudsopgave
Laten we van start gaan!
Hoe herken je angst voor succes?
De symptomen van angst voor succes kunnen verschillend zijn van persoon tot persoon, maar dit zijn enkele veel voorkomende symptomen:
Verminderde prestaties
Mensen met angst voor succes kunnen kansen vermijden die hen kunnen helpen slagen. Ze kunnen excuses vinden om uitdagingen te vermijden en ervoor kiezen om op veilig te spelen. Onderzoek gepubliceerd in de Journal of Personality and Social Psychology onderzocht de relatie tussen angst voor succes en uitstelgedrag bij studenten.
De resultaten toonden aan dat studenten die hoger scoorden op angst voor succes, meer geneigd waren om uit te stellen en minder te presteren dan studenten met lagere scores op angst voor succes (Elliot & Church, 1997).
Negatief denken
Onderzoek laat zien dat mensen met angst voor succes meer negatieve verhalen over succes vertellen, denk aan niet aardig gevonden worden, superhard moeten werken etc. etc. Ook kunnen mensen met angst voor succes zichzelf ervan overtuigen dat ze niet succesvol kunnen zijn.
Ze kunnen negatieve gedachten hebben over hun eigen vaardigheden en capaciteiten, en zichzelf saboteren voordat ze zelfs maar beginnen (Rothblum, E.D., 1990).
Perfectionisme
Als je last hebt van angst voor succes kun je door deze stressvolle situatie proberen de controle te houden door alles perfect te willen doen, waardoor je niet vooruit komt. Je kunt vast te komen zitten in details of jezelf niet toestaan om risico’s te nemen.
Uitstelgedrag
Mensen met angst voor succes kunnen uitstellen omdat ze bang zijn om te falen als ze hoger op zijn gekomen. Zo toont onderzoek aan dat hoe hoger de angst voor succes, hoe lager de motivatie is om een bepaald doel te bereiken (Komalasari, 2017).
Angst en stress
Als je last hebt van angst voor succes kun je angst en stress ervaren als gevolg van de druk die je voelt om te slagen. Deze gevoelens kunnen leiden tot slaapproblemen, een verhoogde hartslag en een verhoogd gevoel van nervositeit.
Kortom, je ziet dat de angst voor succes als een rem werkt, waardoor mensen zichzelf gaan saboteren en vervolgens gaan vluchten in uitstelgedrag, perfectionisme of ander gedrag wat je tegenhoudt op jouw pad naar succes.
5 Oorzaken voor de angst voor succes
Afhankelijk vanuit welk onderzoeksgebied je naar de angst voor succes kijkt zijn er verschillende mogelijke oorzaken waarom iemand bang is voor succes.
1.Angst voor verandering
Een van de meest voorkomende oorzaken is de angst voor verandering. Succes kan er toe leiden dat je leven verandert, en voor sommigen is dit idee overweldigend. Wat als iemand voor het hoofd stoot met jouw succes? Zullen je vrienden je nog wel aardig vinden?
Ze zijn bang dat als ze slagen, hun leven verandert, en dat ze niet weten hoe ze met die verandering moeten omgaan. Dit kan leiden tot uitstelgedrag, het vermijden van kansen en het niet volledig benutten van je potentieel.
2. Angst voor nieuwe verantwoordelijkheden
Hoge bomen vangen veel wind. Velen zijn ook bang voor succes omdat het grote verantwoordelijkheid met zich mee kan brengen. Je hebt dit level dan wel bereikt, maar kun je het volgende level wel aan?
Want met groei in je werk of bedrijf komen ook grotere verantwoordelijkheden. Groter budget, meer medewerkers, jouw beslissingen hebben ineens impact op meer mensen. Wat als je kritiek krijgt of een fout maakt? Kun je dat wel ‘handelen’?
3. Lage eigenwaarde
Een derde oorzaak van angst voor succes is het gevoel van onwaardigheid. Mensen die een lage eigenwaarde of een negatief zelfbeeld hebben, hebben vaak het gevoel dat ze geen succes verdienen. Ze geloven dat succes voor anderen is, maar niet voor hen is weggelegd.
Of dat ze er eerst knetterhard voor moeten werken voor dat succes verdienen. En dat harde werken vraagt zo’n hoge prijs, dat je er maar niet eens aan begint. Waardoor je niet je volledig potentieel leeft.
4. Angst om de spotlights te komen
Sommigen hebben angst voor succes omdat ze bij succes ineens in de spotlights komen te staan. Heb je het gevoel dat je een Bekende Nederlander bent. Iedereen weet wie je bent, zal je ineens kennen en een mening over je hebben, waar je geen controle over hebt. In dit artikel deel ik de 3 stappen naar meer jezelf meer laten zien.
5. Backlash effect
Soms zijn mensen bang voor succes vanwege de mogelijke sociale of relationele gevolgen. Volgens een onderzoek (Kosakowska, 2017) wordt dit fenomeen ’terugslagvermijding’ (backlash effect) genoemd.
Waar mannen – in zijn algemeenheid- meer gericht zijn op individueel succes, zijn vrouwen -in zijn algemeenheid- meer gericht op hun omgeving (‘de ander’). Als vrouwen zich dan niet houden aan (ongeschreven) regels en promotie maken, dan lopen ze risico op kritiek, afgunst of er niet meer bij horen.
Studies hebben aangetoond dat vrouwen de neiging hebben om succes te associëren met grotere negatieve gevolgen. Daarom hebben met name vrouwen de neiging zich aan te passen aan deze verwachte normen omdat ze bang zijn voor sociale of economische ‘terugslag’: bang om als bitchy of ‘koud’ gezien te worden.
Hoe kun je de angst voor succes overwinnen?
Angst voor succes kan dus een regelrechte killer zijn voor je dromen, ambities en jouw potentieel. Hoe kun je deze angst voor succes overwinnen? Er zijn verschillende manieren waarop je de angst voor succes kunt overwinnen. Hier zijn enkele tips:
1.Ontdek jouw oorzaak van angst voor succes
Het is belangrijk om de oorzaken van angst voor succes te begrijpen. Ben je bang voor verandering, dat anderen je niet meer mogen, of heb je het gevoel dat jij geen succes verdiend? Door deze oorzaken te identificeren, kun je gerichte stappen zetten deze angst voor succes te overwinnen.
2. Breng je HOOFD-kantoor op orde
Jouw brein is als een HOOFD-kantoor waar veel vergaderd wordt: waar kan het mogelijkerwijs mis gaan? Maar wie heeft de leiding in jouw HOOFD-kantoor? Laat jij je leiden door je angst-baas of neemt de CEO de leiding en corrigeer je je negatieve manier van denken?
Want jouw manier van denken is van grote invloed op je vermogen om succes te behalen. Is jouw glas half vol of half leeg? Zie al je pogingen als een meet-moment in plaats van een testmoment waarbij je slechts kunt falen.
Onderzoek uit 2019 toonde aan dat angst voor succes kan worden verminderd door middel van training en cognitieve gedragstherapie. De onderzoekers ontdekten dat deelnemers aan het onderzoek die cognitieve gedragstherapie kregen, minder angst voor succes hadden dan deelnemers die geen therapie kregen (Zanchetta, 2020)
3. Stel de juiste doelen
Waarom wil je succesvol zijn? Omdat je er dan bij hoort en goed genoeg bent? Kun je anderen laten zien dat jij ‘geslaagd’ bent? Of heb jij een gesteld omdat je dan impact hebt en zelf de koers uit kunt zetten? Omdat jij een bepaalde visie hebt waarvan je wilt dat iedereen die kent?
Succes is geen aan-/uitknop maar een reis van vele kleine stappen. Droom groots en zet iedere dag mini-stappen!
4. Zet kleine stappen
Soms kan de angst voor succes overweldigend zijn, waardoor je niet weten waar je moet beginnen. Het kan helpen om kleine stappen te nemen, zodat je langzaam kunt wennen aan de veranderingen en zelfvertrouwen kunt opbouwen. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat juist voortgang de grootste motivator is onder werknemers (Amabile & Kramer, 2010).
5. Zoek een groep gelijkgestemden
Het kan handig zijn om steun te zoeken bij vrienden, netwerken of een mentor. Soms kan praten over je angsten voor succes je helpen er anders naar te kijken of kunnen andermans ervaringen je helpen een nieuw perspectief te krijgen.
Conclusie
Angst voor succes kan je belemmeren in het waarmaken van je dromen, ambities en potentieel. Wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat angst voor succes kan leiden tot uitstelgedrag en verminderde prestaties. Vrouwen zijn vaak meer vatbaar voor angst voor succes dan mannen.
Gelukkig zijn er verschillende manieren waarop we de angst voor succes kunnen overwinnen. Je kunt beginnen met het ontdekken van de oorzaken voor je angst en vervolgens je mindset veranderen.
Voel weer waarom je succesvol wilt worden en zet vervolgens kleine stappen. Hierdoor doe je nieuwe ervaringen op, dat het in de praktijk wel meevalt. En zoek een netwerk van andere ambitieuzelingen of een mentor.
Ook kan cognitieve gedragstherapie helpen je angst voor succes te verminderen en je te helpen je dromen, ambities en uiteindelijk je potentieel te bereiken.
Het is belangrijk om te onthouden dat angst voor succes een natuurlijke reactie kan zijn en dat het niet iets is om je voor te schamen. Door je angsten aan te pakken en stappen te zetten richting je doelen, kun je zelfvertrouwen opbouwen en je volledige potentieel bereiken.
Gebruikte bronnen:
Amabile, T.M and Kramer, S.J (2011) The Progress Principle: Using Small Wins to Ignite Joy, Engagement, and Creativity at Work, Boston: Harvard Business Press.
Elliot, A. J., & Church, M. A. (1997). A hierarchical model of approach and avoidance achievement motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 72(1), 218–232. https://doi.org/10.1037/0022-3514.72.1.218
Komalasari, Yeyen & Supartha, Wayan Gede & Rahyuda, Agoes & Ayu, I & Dewi, Manuati. (2017). Fear of Success on Women’s Career Development: A Research and Future Agenda. European Journal of International Management. 9. 60. https://www.researchgate.net/publication/318981196_Fear_of_Success_on_Women’s_Career_Development_A_Research_and_Future_Agenda
Kosakowska-Berezecka N, Jurek P, Besta T and Badowska S (2017) Self-Presentation Strategies, Fear of Success and Anticipation of Future Success among University and High School Students. Front. Psychol. 8:1884. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.01884/full
Moss-Racusin, CA, en Rudman, LA (2010). Verstoringen in de zelfpromotie van vrouwen: het model voor het vermijden van terugslag. Psychology of Women Quarterly , 34 (2), 186–202. https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.2010.01561.x
Rabstejnek, Carl. (2015). FEAR OF SUCCESS: A Phenomenon with Assorted Explanations (Including Psychoanalytic, Feminist, and Other Theories). https://www.researchgate.net/publication/277870972_FEAR_OF_SUCCESS_A_Phenomenon_with_Assorted_Explanations_Including_Psychoanalytic_Feminist_and_Other_Theories
Stanculescu, E (2013). University Students’ Fear of Success from the Perspective of Positive Psychology,Procedia – Social and Behavioral Sciences, Volume 78, 728-732. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.04.384.